Οι μεταστάσεις του καρκίνου του θυρεοειδούς και ιδιαίτερα του θηλώδους και του μυελοειδούς καρκινώματος στους λεμφαδένες του τραχήλου είναι πολύ συχνές και πολύ πρώϊμες. Η διασπορά των καρκινικών κυττάρων γίνεται διαμέσου των λεμφαγγείων της περιοχής.
Υπάρχουν 6 ομάδες λεμφαδένων, οι οποίοι βρίσκονται σε 2 μεγάλα ανατομικά διαμερίσματα του τραχήλου. Το κεντρικό διαμέρισμα που περιλαμβάνει τους λεμφαδένες που βρίσκονται δεξιά και αριστερά του θυρεοειδούς και της τραχείας (ομάδα VI) και το πλάγιο διαμέρισμα, που περιλαμβάνει τους λεμφαδένες που εντοπίζονται στο πλάγιο μέρος του λαιμού (ομάδες:IIa, IIb, III, IV και V).
Οι λεμφαδένες του κεντρικού διαμερίσματος είναι συνήθως ο πρώτος σταθμός μετάστασης των καρκινικών κυττάρων του θυρεοειδούς. Από εκεί μπορούν να διασπαρούν και στους λεμφαδένες των πλάγιων διαμερισμάτων.
Όταν διαγνωσθεί καρκίνος θυρεοειδούς, αποτελεί βασικό κανόνα πριν από την εγχείρηση να διερευνηθεί αν υπάρχουν ή όχι μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου. Αυτό επιτυγχάνεται με την διενέργεια υπερηχογραφήματος, στο οποίο μελετάται η μορφολογία και η αρχιτεκτονική των λεμφαδένων (χαρτογράφηση). Συγχρόνως με το υπερηχογράφημα γίνεται και ελαστογραφία. Αν από αυτό τον έλεγχο προκύψει υποψία για μεταστατική διήθηση τους τότε η διερεύνηση συμπληρώνεται με παρακέντηση των λεμφαδένων και κυτταρολογική εξέταση του υλικού.
Στην περίπτωση προσβολής των λεμφαδένων από τον καρκίνο, τότε συγχρόνως με την ολική θυρεοειδεκτομή,κατά την αρχική εγχείρηση, εκτελείται και θεραπευτικός λεμφαδενικός καθαρισμός της πάσχουσας περιοχής.
Η έκταση του λεμφαδενικού καθαρισμού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, αλλά κυρίως από το ποιο διαμέρισμα και ποιες ομάδες λεμφαδένων έχουν προσβληθεί από τη νόσο.
Στον καρκίνο του θυρεοειδούς έχουν θέση κυρίως 2τύποι λεμφαδενικού καθαρισμού:
- ο κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός, με αφαίρεση της ομάδας VI (παρατραχειακοί και προτραχειακοί λεμφαδένες)
Ειδικότερα, στην περίπτωση του μυελοειδούς καρκινώματος θα πρέπει μαζί με την αφαίρεση των κεντρικών λεμφαδένων να αφαιρούνται συγχρόνως και οι λεμφαδένες του άνω μεσοθωρακίου (ομάδα VII) και - ο πλάγιος λεμφαδενικός καθαρισμός, (κατά τον οποίο αφαιρούνται οι ομάδες IIa, IIb, III, IV και V) και ο οποίος ανάλογα με τον αριθμό των ομάδων που αφαιρούνται υποδιαιρείται σε:
- τροποποιημένο ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό (με αφαίρεση όλων των παραπάνω ομάδων και διατήρηση του παραπληρωματικού νεύρου, της έσω σφαγίτιδας φλέβας και του στερνοκλειδομαστοειδούς μυός) και
- εκλεκτικό λεμφαδενικό καθαρισμό, με αφαίρεση λιγότερων ομάδων λεμφαδένων.
Προκειμένου να εκτελεσθεί πλάγιος λεμφαδενικός καθαρισμός, στον ίδιο χρόνο με την θυρεοειδεκτομή, η οριζόντια τομή του δέρματος της θυρεοειδεκτομής επεκτείνεται στα πλάγια προς την μαστοειδή απόφυση. Η αφαίρεση των λεμφαδένων μαζί με τον περιβάλλοντα κυτταρολιπώδη ιστό θα πρέπει να είναι ριζική και ιδιαίτερα προσεκτική για την αποφυγή κάκωσης μειζόνων ευγενών αγγειακών, λεμφικών και νευρικών ανατομικών δομών. Η χρήση νευροδιεγέρτου διευκολύνει την αναγνώριση και διαφύλαξη από ιατρογενή κάκωση του επιχείλιου κλάδου του προσωπικού νεύρου.
Αν κάποιο ή κάποια από αυτά τα ανατομικά στοιχεία υποστούν κάκωση κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, τότε θα έχουμε και τα ανάλογα μετεγχειρητικά προβλήματα.
Ιδιαίτερα σημαντική επιπλοκή είναι ο τραυματισμός του μείζονος θωρακικού πόρου αριστερά και του ελάσσονος δεξιά, όταν αυτό διαλάθει της προσοχής του χειρουργού κατά την διάρκεια ή το τέλος της επέμβασης. Μετεγχειρητικά μπορεί να δημιουργηθεί χυλώδες συρίγγιο (απ όπου εξέρχεται λέμφος), το οποίο αν δεν ανταποκριθεί στην συντηρητική αγωγή, τότε θα πρέπει να γίνει χειρουργική διερεύνηση του τραύματος και απολίνωση του πόρου, ο οποίος πιθανόν έχει πλήρως διαταμεί ή απλώς τραυματισθεί.
Κατά τον κεντρικό λεμφαδενικό καθαρισμό, ζωτικά ανατομικά στοιχεία που κινδυνεύουν από ιατρογενή κάκωση, είναι οι παραθυρεοειδείς αδένες και το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο. Η προσεκτική αναγνώριση, παρασκευή και διαφύλαξη της αιμάτωσης των παραθυρεοειδών αδένων απαιτούν μεγάλη εμπειρία από τον χειρουργό. Η χρήση νευροδιεγέρτου διευκολύνει την αναγνώριση και την ασφαλή παρακολούθηση της λειτουργίας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων σε όλη τη διάρκεια της εγχείρησης.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι τόσο ο κεντρικός όσο και ο πλάγιος λεμφαδενικός καθαρισμός αποτελούν πολύ εξειδικευμένες επεμβάσεις και πρέπει να εκτελούνται μόνο από πολύ έμπειρους χειρουργούς.
Έχοντας μια προσωπική εμπειρία πολλών ετών στη διενέργεια αυτών των επεμβάσεων με την εφαρμογή καινοτόμων εγχειρητικών τεχνικών, την χρήση νευροδιεγέρτου και σύγχρονης τεχνολογίας χειρουργικών εργαλείων αιμόστασης και διατομής των ιστών, μπορούμε να εξασφαλίσουμε στον ασθενή μια ασφαλή επέμβαση με τις ελάχιστες δυνητικές επιπλοκές.