Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα είναι μια ελάχιστα επεμβατική πράξη με την οποία διαπιστώνεται αν υπάρχουν ή όχι μεταστάσεις στους μασχαλιαίους λεμφαδένες.
Τα καρκινικά κύτταρα του όγκου παραλαμβάνονται από ένα πλούσιο δίκτυο λεμφαγγείων του μαστού και μεταφέρονται στους λεμφαδένες της μασχάλης. Ο πρώτος λεμφαδένας ο οποίος εγκλωβίζει τα κύτταρα ονομάζεται «φρουρός λεμφαδένας». Στη συνέχεια από τον φρουρό λεμφαδένα τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να διασπαρούν και στους άλλους λεμφαδένες.
Για τον εντοπισμό και την χειρουργική αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες τεχνικές.
Η πρώτη τεχνική που εφαρμόσθηκε ήταν η έγχυση μιας μπλε χρωστικής (κυανού του μεθυλενίου) γύρω από την θηλή του μαστού, αμέσως μετά την εισαγωγή της αναισθησίας. Στη συνέχεια η χρωστική παραλαμβάνεται από τα λεμφαγγεία του μαστού και καταλήγει στον φρουρό λεμφαδένα, τον οποίο βάφει μπλε. Με οδηγό τα λεμφαγγεία του δέρματος του μαστού (μπλε γραμμές από την θηλή προς την μασχάλη) ο χειρουργός με μια μικρή τομή στη μασχάλη εντοπίζει και αφαιρεί τον μπλε ή τους μπλε (1-3) λεμφαδένες.
Σήμερα, η ανίχνευση του φρουρού λεμφαδένα γίνεται μετά από έγχυση ραδιοφαρμάκου στην περιθηλαία περιοχή του μαστού, το οποίο σε 20 λεπτά περίπου έχει δεσμευθεί από τον φρουρό λεμφαδένα. Η έγχυση αυτή διενεργείται στο Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής του Νοσοκομείου την ημέρα του χειρουργείου. Στη συνέχεια η άρρωστη οδηγείται στο χειρουργείο, όπου μετά την αναισθησία, εντοπίζεται ο φρουρός λεμφαδένας με την βοήθεια ειδικής συσκευής ανίχνευσης ιονίζουσας ακτινοβολίας. Με μια μικρή τομή πάνω από σημείο εντοπισμού του αναγνωρίζεται και αφαιρείται (ο ειδικός ανιχνευτής καταγράφει μεγάλο αριθμό κρούσεων φθάνοντας στον φρουρό λεμφαδένα, οι οποίες προσδίδουν συγχρόνως και ηχητικό σήμα).
Ορισμένοι χειρουργοί χρησιμοποιούν συνδυασμό και των δύο μεθόδων με ταυτόχρονη έγχυση ραδιοφαμάκου και μπλε χρωστικής. Κατά την γνώμη μας η έγχυση μόνο ραδιοφαρμάκου είναι αρκετή και πολύ αποτελεσματική και αυτήν χρησιμοποιούμε στην κλινική μας πρακτική. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να αποφευχθούν οι πολύ σπάνιες επιπλοκές του κυανού του μεθυλενίου στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Μετά την αφαίρεση του, ο φρουρός λεμφαδένας αποστέλλεται για ταχεία βιοψία στο Παθολογοανατομικό Εργαστήριο. Αν η ταχεία βιοψία ανιχνεύσει μεταστάσεις στο λεμφαδένα, τότε ακολουθεί η αφαίρεση όλων των λεμφαδένων της μασχάλης. Αν όμως η βιοψία είναι αρνητική, δεν αφαιρείται άλλος λεμφαδένας και η εγχείρηση της μασχάλης περατώνεται στο σημείο αυτό.
Με την τακτική αυτή, όταν η νόσος δεν έχει διηθήσει τους μασχαλιαίους λεμφαδένες, αποφεύγεται ένας άσκοπος μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός και εξασφαλίζεται μια περιορισμένης έκτασης και μικρότερης βαρύτητας εγχείρηση, με ηπιώτερη νοσηρότητα, ταχύτερη ανάρρωση και καλύτερη ποιότητα ζωής για την άρρωστη.